«Այսօր հրատարակչական բիզնեսում վեպն ավելի մեծ պահանջարկ ունի»
24.01.2020 | 05:25
«Հայ գրականությունը թարգմանություններում» դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակում հայ հեղինակների գրքերը հրատարակվում են արտերկրում: ԿԳՄՍ նախարարության գրահրատարակչության ոլորտի գլխավոր մասնագետի պաշտոնակատար ԱՐՄԵՆ ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ տեղեկացմամբ՝ վերջին երեք տարում 30-ից ավելի գրքի հրատարակման պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, որոնց մի մասը հրատարակվել է, մյուս մասը ընթացքում է, և ծրագիրը շարունակական է:
-«Հայ գրականությունը թարգմանություններում» ծրագիրն ի՞նչ է ենթադրում: Ի՞նչ մեխանիզմներով է հայ հեղինակը ներկայացվում արտերկրում:
-Խոսքը երեք տարի առաջ մեկնարկած դրամաշնորհային ծրագրի մասին է, որով ԿԳՄՍ նախարարությունը աջակցում է արտասահմանյան այն հրատարակչություններին, որոնք ցանկանում են իրենց երկրում օտար լեզվով հրատարակել հայ դասական և ժամանակակից գրականություն: Ծրագիրն իրականացվում է գրքի միջազգային ցուցահանդեսներին Հայաստանի պարբերական և ակտիվ մասնակցության արդյունքում. հայկական տաղավարներում նախարարությունը, գրական գործակալություններն ու հրատարակչությունները ոչ միայն ձեռք են բերում օտար հեղինակներին հայերեն հրատարակելու իրավունքներ, այլև օտարերկրյա հրատարակչություններին առաջարկում են հայ գրականություն: Այսօր մենք խոսում ենք արդյունքների մասին: 2018-ին հրատարակվել է 8 գիրք: 2019-ի դեկտեմբերին կնքվել են պայմանագրեր 16 գրքի հրատարակման համար, որոնք մինչև նոյեմբեր լույս կտեսնեն: Այս տարի ակնկալվում են պայմանավորվածություններ ևս 5-10 գրքի հրատարակման համար:
-Կնշե՞ք արդեն լույս տեսած գրքերի անուններ:
-Թումանյանը լույս է տեսել լատվիերեն, լիտվերեն, գերմաներեն, հոլանդերեն, Գուրգեն Խանջյանի «Ենոքի աչքը», Հրաչյա Սարիբեկյանի «Երկվորյակների արևը»՝ մակեդոներեն, Ալեքսանդր Թոփչյանի «Բանկ Օտոմանը»՝ սերբերեն, Սուսաննա Հարությունյանի «Ագռավները Նոյից առաջ» վեպը, Գրիգի «Հիսուսի կատուն», Կարինե Խոդիկյանի «Դուռը թակում են» պատմվածքների ժողովածուն՝ անգլերեն:
-Ինչպե՞ս եք ընտրում արտասահմանյան հրատարակչությունները:
-Նախարարության գրահրատարակչության ոլորտի նախաձեռնությունները քննող մասնագիտական խորհուրդը դիտարկում է արտերկրի հրատարակիչների ներկայացրած հայտերը, այսինքն՝ քննում է, թե որ հեղինակների համար որ հրատարակիչներն են դիմել, մանրամասն ուսումնասիրում հրատարակչության հեղինակությունը և փորձը թարգմանական գրականություն հրատարակելու գործում: Կարևորում ենք նաև թարգմանչի կենսագրությունը, թե մինչ այդ ինչ թարգմանություններ է արել և ինչ որակի: Անհրաժեշտ է նաև, որ թարգմանությունը կատարվի բնագրից, այս դեպքում՝ հայերենից: Նախարարությունը հայտ ներկայացրած հրատարակչությանը երեք ամսվա ընթացքում պատասխանում է. կամ հաստատում է, կամ մերժում:
-Հրատարակվող գրքերը միայն տվյալ երկրու՞մ են շրջանառվում, թե՞ հայաստանյան գրաշուկա էլ են մտնում:
-Տվյալ երկրում: Ժամանակին Հայաստանում օտար լեզուներով գրքեր էին հրատարակվում, ինչը շատ անհասկանալի է, որովհետև մեզնում չկա այդ գրականությունը սպառող ընթերցող լսարան: Դրա համար ոչ միայն կարևորում ենք, որ մեր հեղինակների գրքերը հրատարակվեն արտերկրում, այլև հետևում ենք, որ տվյալ երկրի գրախանութներում անպայման լինեն: Դրա ցուցիչը նաև այն է, որ ծրագրին աջակցում ենք մասնակի, այսինքն՝ հրատարակչությունները ևս ներդրում են ունենում հրատարակման գործում. պետք է այդ գիրքը վաճառեն, որ շահույթ ստանան: Իսկ վաճառելու համար պետք է գիրքը գովազդեն, ինչի արդյունքում ոչ միայն հայ գրականությունն է արտերկրում դառնում ճանաչելի, այլև Հայաստանը և հայ մշակույթը:
-Արտերկրի հրատարակիչները ո՞ր ժանրի գրականությանն են նախապատվություն տալիս:
-Հիմնականում նախընտրում են արձակ գործեր, հատկապես՝ վեպեր: Այսօր գրահրատարակչության բիզնեսում ավելի մեծ պահանջարկ ունի:
-Գրողները հոնորարներ ստանու՞մ են իրենց գրքերի վաճառքից:
-Իհարկե, երբ հրատարակիչը գրողից գնում է նրա ստեղծագործությունը թարգմանաբար օգտագործելու գույքային իրավունքը, վճարում է հոնորար, որի չափը որոշում են գրողը և նրա գրական գործակալը բանակցությունների արդյունքում:
-Ծրագրի շրջանակում արդեն հրատարակված-շրջանառված գրքերի վաճառքի արդյունքի մասին ի՞նչ տվյալներ կան:
-Գիտեմ, որ մեծ հաջողություն են ունեցել Արամ Պաչյանի գրքերը, հրատարակվել են և՛ ուկրաիներեն, և՛ անգլերեն: «Գլագոսլավ» հրատարակչությունը հրատարակել է «Ցտեսություն, ծիտ» վեպը, ցանկանում է հրատարակել նաև «Ռոբինզոն» պատմվածքների ժողովածուն: Հավանաբար, մինչև տարեվերջ լույս կտեսնի: Ի դեպ, հաջողությունը չափվում է ոչ միայն գրքի վաճառքի թվով, այլև դրա շուրջ մասնագիտական շրջանակների ծավալած խոսակցությամբ՝ քննադատությամբ:
-Ծրագրում չընդգրկված գրողների շրջանում դժգոհություններ չկա՞ն:
-Դրսում ներկայանալու միակ տարբերակը գրական գործակալ ունենալն է: Դրա համար գրողներին հորդորում ենք ունենալ գրական գործակալներ, որոնք կներկայացնեն նրանց միջազգային հարթակներում: Նախարարությունը իրավասու է ներկայացնելու այն գրողներին, որոնց մահից անցել է 70 տարի, և որոնց աշխատանքները հանրային սեփականություն են, ազատորեն, առանց իրավունքի ձեռքբերման հրատարակչությունները կարող են հրատարակել՝ համաձայն «Հեղինակային իրավունքի և հարակից իրավունքների մասին» ՀՀ օրենքի: Հոբելյանական տարում, օրինակ, չորս լեզվով Թումանյան ենք հրատարակել, շուտով Կոմիտասի «Նամակներ»-ը լույս կտեսնի Կանադայում: Իսկ ժամանակակից գրողների գործերի հանրահռչակման համար մենք ստեղծում ենք պայմաններ: ՈՒնենք դրամաշնորհային ծրագիր, մասնակի աջակցում ենք, պետք է գնալ և գտնել գրական գործակալներ:
-Բայց Հայաստանում կա՞ն գործակալներ:
-Հայաստանում կա երկու գրական գործակալություն՝ «Արի»-ն և «Առաջին գրական գործակալություն»-ը: Կարծում եմ, որ ունենք գրական գործակալների կարիք՝ դաշտն ավելի բազմազան, մրցակցային դարձնելու և ոլորտը զարգացնելու համար: Մենք հիմա ծրագրեր ենք նախագծում Հայաստանում գրական գործակալի ինստիտուտը կայացնելու ուղղությամբ: Այդ ասպարեզում շատ անելիքներ կան:
Զրուցեց
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ
Լուսանկարներ
Հեղինակի նյութեր
- Պատմության վկաները
- Վերացող ծաղիկներ
- Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
- «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
- «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
- «Դրսից մեզ վրա կարող են ազդել միայն ներսի գործիքներով»
- «Երեսուն տարի ձգվեց մեր անկախության պատմությունը, մենք շահեցի՞նք»
- Մշակույթը հեռվից հեռու պահպանելու հույսով
- Անիմացիան, աշխարհն ու մենք
- «Մեր տարածքները փոքրացան, որովհետև այդպես էլ չհասկացանք, որ պետք է խմենք մեր բաժակով»
- Արվեստի ուժը
- Նոր մատենաշարը ներկայացնում է արևմտահայ և սփյուռքյան գրողների
- Բեմը կենդանություն է ստանում առայժմ միայն մանուկների համար
- «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
- Համաշխարհային դասականների ստեղծագործությունները՝ դուդուկով
- «Բնակչությունը պատրաստ չէ, բայց տարվում են աշխատանքներ»
- Ամանորի գիշերը դիմավորելու են եկեղեցում
- «Ջազի մեջ զգացվում է ապրածդ ժամանակաշրջանը»
- «Եթե չլիներ Փելեշյանը, կարծում եմ, դեռևս գտած չէի լինի կինոյում իմ ուղին»
- «Հուշարձաններն այդ տարածքների պատկանելության անձնագրերն են»
Մեկնաբանություններ